Okna

Wejście w posiadanie budynku uznanego za zabytek to marzenie wielu inwestorów. Większość takich obiektów potrzebuje niestety generalnego remontu. Doprowadzenie do właściwego stanu zabytku nie jest wcale tak proste, jak może się wydawać. Właściciele podlegają wielu ograniczeniom i nawet niewielka zmiana wymaga pozwolenia oraz szczegółowych instrukcji konstruktora zabytków.

Jak sobie z tym poradzić i jak wygląda praktyka? Skąd wziąć okna odpowiadające wymaganiom konserwatora i ile będą one kosztować? Sprawdź, nim podejmiesz decyzję o remoncie i zatrudnisz ekipę. Przygotowaliśmy krótki poradnik dla przyszłego (lub obecnego) inwestora.

Wymiana okien w zabytkowych obiektach

Zgodnie z art. 30. Prawo budowlane wymiana stolarki okiennej w budynkach wpisanych do rejestru zabytków wymaga pozwolenia. Nawet jeśli jesteś właścicielem, nie możesz samodzielnie podejmować decyzji o tym, jakie okna zostaną zamontowane.

Bezprawne modernizacje mogą skutkować nałożeniem kary grzywny i zobligowaniem do demontażu okien, a następnie instalacji konstrukcji zgodnych z założeniami konserwatora.

Warto nadmienić, że takiemu prawu podlegają również nieruchomości usytuowane w zabytkowej części miasta – nawet jeśli same nie zostały wpisane do rejestru zabytków. Celem tego zabiegu jest zabezpieczenie charakteru okolicy przed wprowadzeniem niepasujących nowoczesnych budowli, które negatywnie wpłyną na architektoniczny styl tzw. starówki lub Starego Miasta.

Co należy wziąć pod uwagę przy wymianie okien?

Podstawą jest zachowanie ciągłości architektonicznej. Oznacza to, że design okien i drzwi musi być w pełni kompatybilny ze stylem budynku. Dotyczy to m.in. kolorystyki, zdobień (np. gzymsów otaczających zarówno okna, jak i drzwi), podziałów okna, zdobień, frezów i elementów wykończeniowych (np. mosiężne klamki i gałki o takich samych kształtach oraz wielkościach).

Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że konserwator będzie wymagać stosowania tych samych surowców. Może więc nie wyrazić zgody na zmianę okien drewnianych na PVC, które będą jedynie imitacją.

Dodatkowo należy zwrócić szczególną uwagę na wielkość, kształt i konstrukcję okien. Rzadko zdarza się, by konserwator zezwolił na manipulację przy wielkości otworu okiennego. Może mieć to ogromny wpływ na wygląd całego budynku, co w przypadku kamienic zaburzy całokształt konstrukcji.

Nieco łatwiej może być w przypadku inwestycji w remont całego obiektu, gdy jest jeden właściciel i chce on wprowadzić modernizację na każdym piętrze. Wtedy konserwator może wymagać wykonania wizualizacji i na jej podstawie podejmie decyzję. Harmonia stylu jest najważniejsza dla osób odpowiedzialnych za nadzór architektoniczny zabytków.

Skąd wziąć okna zgodne z założeniami konserwatora zabytków?

Najlepszym i właściwie jedynym rozwiązaniem jest produkcja okien na zamówienie. Jak pogodzić wytyczne konserwatora zabytków i możliwości producenta okien? Zadanie nie jest proste – zwłaszcza gdy musisz samodzielnie zająć się ustaleniem wytycznych i przekazaniem ich dalej.

Jeśli będziesz mieć szczęście, trafisz na konserwatora, który będzie brać aktywny udział w procesie projektowania i produkcji okien. Jeżeli jednak uzna on, że to Twój obowiązek, zadbaj o przygotowanie wizualizacji i udokumentowaną akceptację. Otrzymasz wtedy pewność, że po skończeniu prac, nikt nie będzie mieć roszczeń do tego, co zostało zrobione.

Czy to znaczy, że musisz zrezygnować z innowacyjnych technologii?

Nic bardziej mylnego. Konserwatorzy zabytków w większości przypadków nadzorują tylko aspekt wizualny. Nowe okna drewniane mogą być wyposażone w nowoczesne rozwiązania wspierające wentylację, bezpieczeństwo, komfort eksploatacji i żywotność – chętnie zgadzają się na stosowanie ich w realizacji projektów.

Wykonanie okna, które będzie podobne do tego jak dawniej ale z zastosowaniem nowoczesnych technologii to nie jest problem – gdy masz zatwierdzenie od konserwatora zabytków, zgłoś się do nas – sprawdź zakładkę okna drewniane do zabytków.

Odnowienie starych okien

Czy w takim razie nie lepiej odnowić zabytkowe okna? Wiedza, technologia i innowacyjne narzędzia (w tym impregnaty i preparaty odbudowujące strukturę drewna) udostępniają nam wiele możliwości. Renowację również należy skonsultować z konserwatorem, lecz w tym wypadku sprawa prawdopodobnie będzie dotyczyć koloru ramy i tych samych elementów użytkowych (np. gałek, klamek, haczyków lub zawiasów). Przed wizytą u konserwatora należy umówić spotkanie z osobą, która oceni możliwości i opłacalność takiego zabiegu.

Może w końcu okazać się, że drewno zostało uszkodzone przez wilgoć lub korniki i nie ma możliwości, by w jakikolwiek sposób poprawić jego kondycję.

Nasze doświadczenie podpowiada, że najlepszym rozwiązaniem jest wymiana okien na nowe.

Zwróć uwagę na to, że stare okna (nawet odnowione przez doświadczonych ekspertów), w dalszym ciągu mogą nie gwarantować zadowalających parametrów. Brak wydajnej wentylacji, izolacji cieplnej lub akustycznej, trudności w eksploatacji i wysokie ryzyko uszkodzenia to poważny problem zarówno dla lokatorów, jak i właścicieli lokalu. Nie zawsze warto szukać alternatywy, która może prowadzić do nieprzyjemności lub przykrych konsekwencji.

Jak widać, wszystko zmierza do jednego – do kontaktu z konserwatorem zabytków, który odpowiada za dany obszar lub obiekt. Bez jego zgody nie można przeprowadzić żadnych mniej lub bardziej znaczących modernizacji. Wymiana okien wydaje się stosunkowo mało istotną zmianą, lecz gdy chodzi o zabytki, może mieć ona znaczenie dla wyglądu otoczenia. Nie czekaj i nie ryzykuj grzywną. Skontaktuj się czym prędzej z właściwym urzędnikiem i wspólnie ustalcie dalszy plan działania.